Furusato

Achtergrond

Het was in 2008 dat de basis van dit project werd gelegd. Ik nam deel aan het ‘World Choral Symposium’ in Kopenhagen en werd door een componist geattendeerd op een nieuw verschenen bundel: ’Spice and Magic’, vol Aziatische koormuziek. Daarmee ging letterlijk een wereld voor mij open. 

We lezen, zien en horen veel over het Verre Oosten. Maar in hoeverre kennen we hun koormuziek? Rameau schreef al wel zijn ‘Les Indes Galantes’ en Mozart zijn ‘Rondo a la Turca’. Maar de echte wederzijdse beïnvloeding van de Westerse cultuur en het Verre Oosten kwam pas in de tweede helft van de 19e eeuw op gang met de Wereld Tentoonstellingen zoals de eerste in London (1851) en met name die van Parijs in 1889.

De Aziatische koormuziek is bijzonder intrigerend. Ritmiek en harmonieën ervan zijn soms vreemd voor ons. Er worden intervallen gebruikt van een andere omvang die oosterse instrumenten nabootsen zoals de gamelan. De taal wordt meestal gedreven door klinkerverbredingen en variaties in toonhoogte en niet zoals bij ons gebaseerd op sterke en zware accenten. En ook de klankvorming is heel anders.  Het zoeken was dus naar repertoire dat enerzijds representatief genoeg is voor de landen in het Verre Oosten en anderzijds voor ons westerlingen in relatief korte tijd in te studeren is.  

Zo ontstond stapje voor stapje het programma. We hebben ons beperkt tot Japan, Korea en India. Ook zijn er westerse componisten in opgenomen die zich door het Verre Oosten hebben laten inspireren. De titel ‘Furusato’ is een Japanse, haast onvertaalbare term in de richting van ‘my old country home’ of ‘Heimat’. Het houdt ook het verlangen in naar de vroegere geboortegrond en een gevoel van melancholie, nostalgie en troost. Dit is duidelijk voelbaar in de pentatoniek in de oorspronkelijke Japanse melodieën die Bob Chillcott zo fraai heeft gearrangeerd. Vanwege dat ‘Furusato’ gevoel heeft hij het vierde deel in zijn bundel opgedragen aan de slachtoffers van de aardbeving in Japan in maart 2011.

Dit gevoel van hoop en troost is ook terug te vinden in ‘Arirang’, het meest bekende lied in Korea. Het is (inmiddels) de muzikale uiting van het verlangen naar de tijd waarin er nog geen twee gescheiden Korea’s waren, of waarin deze er niet meer zullen zijn. Maar misschien is het wel een universele behoefte van de mens aan goede (oude) tijden en plaatsen, haast niet in woorden te vatten, maar des te meer tot uiting te brengen met muziek. 

Componisten uit het Verre Oosten die westerse compositietechnieken gebruiken samen met hun eigen muzikaal erfgoed. Westerse componisten die geïnspireerd zijn door muziek en/of teksten uit het Verre Oosten. Dit programma heeft beide in zich maar is niet meer dan een uiterst kleine selectie. Toch hopen we u een genoeglijk ’auditief inkijkje’ te bieden in muziek die u niet dagelijks tegenkomt.